ارزیابی توان اکولوژیکی اکوتوریسم با استفاده از منطق فازی و ahp در محیط gis (مطالعه موردی: استان کرمان)

کشور ایران به دلیل تنوع شرایط توپوگرافی، اقلیمی و با دارا بودن تاریخ و فرهنگ کهن از لحاظ جاذبه¬های سیاحتی یکی از ده کشور بزرگ جهان محسوب می¬شود. ولی از نظر جذب گردشگر، در ردیف صد و بیست از کشورهای جهان قرار دارد. این تحقیق با شناسایی و توجه به توان¬های طبیعی منطقه برای تفرج و بررسی مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مرتبط با موضوع و ارزیابی توان تفرجگاهی، نواحی مناسب گردشگری منطبق با ظرفیت¬های طبیعی را بر اساس تصمیم¬گیری چند معیاره ahp ، منطق فازی و مدل¬های تلفیق مکانی مشخص می¬نماید. در این تحقیق معیارها بر اساس نظر کارشناسی شامل سکونت گاه¬ها، وضعیت ناهمواری¬ها، منابع آب، شبکه راههای ارتباطی، دما، تبخیر، مناطق تحت حفاظت، نوع خاک، اندازه بافت خاک، فرسایش خاک، پوشش گیاهی و کاربری اراضی مشخص گردیده و میزان ارزش و اهمیت هر معیار برآورد گردید. سپس وزن معیارها در مدل سلسله مراتبی (ahp) و منطق فازی محاسبه شد و پس از جمع¬آوری و ویرایش داده¬ها، پایگاه داده مکانی شامل لایه¬های مکانی مربوط به معیارها در محیط نرم¬افزار arcgis ایجاد گردید و در نهایت لایه¬ها بر اساس وزن معیارهای متناظر آنها همپوشانی شدند و مطلوبیت سرزمین جهت اکوتوریسم در روش ارزیابی چند معیاری بدست آمد. نتیجه نهایی ارزیابی اکوتوریسم منطقه مورد مطالعه در ahp به 5 طبقه کلی شامل (خیلی خوب، خوب، متوسط، ضعیف و خیلی ضعیف) تقسیم بندی شده است. نتیجه این تخمین نشان می¬دهد که از استان کرمان 86/0درصد دارای توان خیلی خوب، 70/18 درصد دارای توان خوب، 16/51 درصد دارای توان متوسط، 19/24 درصد دارای توان ضعیف و 09/5 درصد دارای توان خیلی ضعیف جهت اکوتوریسم می¬باشند. همچنین ارزیابی مذکور با فازی سازی لایه ها و تلفیق آنها با استفاده از سه عملگر and، or و gamma صورت گرفت. در این مباحث، فرآیند تصمیم¬گیری که مستلزم استفاده از داده¬های مکانی است با سامانه اطلاعات جغرافیایی تلفیق شده و یافته¬های این تحقیق توانایی سیستم اطلاعات جغرافیایی در الگوسازی و کمک به مکان¬یابی مراکز توسعه گردشگری و ترکیب معیارهای مختلف انسانی و طبیعی را با مدل¬های مختلف نشان داده و با استفاده از مدل¬های وزن¬دهی محدوده مورد نظر پهنه¬بندی شد.